18.YÜZYIL ISLAHAT HAREKETLERİ (1700’ler)

18.yy ‘da öncekilere göre daha geniş kapsamlı ve etkili ıslahat hareketleri gerçekleştirilmiştir. Bu dönemde yapılan ıslahat hareketlerinin özellikleri şunlardır: 1- Avrupa’daki gelişmeler dikkate alınmış ve özellikle Batı’nın askerlik alanındaki tekniği ve uygulamaları ülkeye getirilmek istenmiştir. 2- Batı’nın askeri ve siyasi üstünlüğü kabbul edilmiş, askerlik alanında düzenlemelere ağırlık verilmiştir. 3- Temel amaç devleti içine düştüğü zor durumdan kurtarmaktır. Birey ve toplum ön planda değildir. 4- Yüzeysel kalmış, halka inememiştir. 5- Yeniçeri ve ulema ile çıkarları sarsılanların engellemeleri ile karşılaşılmıştır.

18. Yüzyıl Islahat Dönemleri Lale Devri(1718-1730)

Pasarofça Antalaşması’nın sağladığı barış dönemi, ülke içinde de etkisini gösterdi.Özellikle İstanbul’da zevk ve eğlence önem kazandı. Bu dönemde lalerin çok ve çeşitli yetiştirilmesi nedeniyle, sonradan bu döneme “Lale Devri” dendi. Padişah III.Ahmet, sadrazam Nevşehirli Damat İmrahim Paşa’dır. Bu döneme damgasını vuran yenilik, Avrupa’nın kitap basım tekniğinin, başka bir deyişle matbaanın Osmanlı Türklerine ilk kez getirilmesidir. Ayrıca kağıt ve kumaş imalathaneleri, çini atölyeleri kuruldu. İlk kez çiçek aşısı uygulandı. Yeniçerilerden oluşan bir itfaiye örgütü (Tulumbacılar Ocağı) kuruldu. Doğunun klasikleri Türkçeye çevrildi.İlk çeviri eser Vankulu Lügat’dır. Mimaride Avrupa’nın tarzı benimsendi. Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi. 1730 yılında çıkan Patrona Halil İsyanı sonucunda Lale Devri sona erdi.ÇÖN: Lale Devri’nde ilk kez Batı’dan geri kalındığı kabul edilir. İşte Avrupa’da açılan geçici elçiliklerin temel sebebi de budur. Bu elçilikler sayesinde Osmanlı, Avrupa’daki gelişmeleri daha yakından takip edebilecektir.

I. Mahmut Devri(1730-1754):Humbaracı Ahmet Paşa’nın girişimiyle Humbaracı Ocağı geliştirildi. Humbaracı:Bir çeşit top kullanan Kapıkulu ocaklarından biri.Orduda bölük, tabur ve alay örgütlenmesine gidildi. Halk kütüphaneleri kuruldu. Fransızlara verilmiş kapitülasyonlar sürekli hale getirildi. Kapitülasyon: Bir ülke yurttaşlarının zararına olarak verilen ayrıcalıklarDivan toplantıları kaldırıldı. İlk olarak I. Mahmut zamanında Hendesehane adıyla askeri mühendis okulu açıldı. Ancak, yeniçerilerin karşı çıkması nedeniyle, okul bir süre sonra kapandı.

III. Mustafa Devri (1757-1774): Baron De Tott’un yardımıyla Sürat Topcuları Ocağı oluşturuldu.1773’te Deniz Mühendishanesi( Mühendishane-i Bahri Hümayun) kuruldu. Tersane ıslah edildi, yeni savaş gemileri yapıldı. Maliye belli bir düzene sokuldu, harcamalar kısıtlandı. İlk iç borçlanma gerçekleşmiştir.

I.Abdülhamit Devri( 1774-1789) : İstihkam okulu açıldı. Humbaracı ve lağımcı ocakları ıslah edildi. Tersaneler kuruldu ve donanma oluşturuldu. Maliye ve saray harcamaları belli düzene sokuldu. Yerli malı kullanılması zorunlu hale getirildi. Yeniçerilerin sayımı yapıldı ve ulufe alım satımı yasaklandı. Bu devirden itibaren Osmanlı yönetimine Bab-ı Ali denildi.

III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807) Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu. Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu. Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu. Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı. Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807) Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu. Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu. Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu. Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı. Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.